Historie Schaakstad Apeldoorn
Bert Baas
Inleiding
Het georganiseerd bij elkaar komen in Apeldoorn met schaken als doel bestaat 110 jaar, vandaag 4 december 2018. Een goede reden om als geïnteresseerd clublid op die historie terug te zien. Vooral op het gebied van bestuurlijke ontwikkelingen. Plus wetenswaardigheden in het bijzonder met een link naar leden van nu zonder de bedoeling of illusie om volledig te zijn. Dat is ook niet mogelijk wegens…
➔ Lees verder…
1. Twijfel...
Om maar meteen de knuppel in het historisch hoenderhok te gooien: die 110 jaar is voor discussie vatbaar. Want de Apeldoornsche Courant van 26 september 1906 meldt het volgende verzoek van de Apeldoornsche Schaakvereeniging (die dan dus al bestaat, klaarblijkelijk):
Schaakliefhebbers(sters), die zich wenschen aan te sluiten, worden verzocht hiervan opgave te doen bij de Secrse.-Pennse. Het Bestuur, W.F.L. Verduijn. Voorz. N. Windemuller, Secrse.-Pennse., Bas Backerlaan 99.
2. Apeldoorns Schaak Genootschap
De gebeurtenis waarmee deze historie in elk geval een aanvang neemt (ondanks die oudere berichtgeving), is een oproep in de Apeldoornsche Courant op 28 november 1908 door A.E. Kerkhoven, Loolaan AA 9. Dat resulteert nog geen week later in de Constitueerende Vergadering van het Apeldoorns Schaak Genootschap op vrijdag 4 december 1908. Te lezen in het clubblad Zeemeermin No. 2, april 1976. Aanwezig zijn zeventien belangstellenden waaronder twee dames en dit laatste feit mag zeker voor die tijd opmerkelijk worden genoemd. Eén van de dames is mejuffrouw Windemüller en één van de anderen de heer Verduyn.
➔ Lees verder…
3. Van ASG naar A(p)SV en weer terug
Op verzoek van de landelijke bond sluit men zich in oktober 1923 aan, met andere verenigingen, bij een regionaal op te richten bond. Die oprichting vindt officieel een jaar later plaats maar de onderlinge competitie begint alvast. Over de wirwar aan bonden in die periode meer duidelijkheid verderop. De naam wordt (weer) ASV, Apeldoornsche Schaakvereniging. Ook wel ApSV om vergissingen met Arnhem te voorkomen. A.P. (Ap) Ketting was nog geen lid dus Ap’S Vereniging kan het niet geweest zijn. In oktober de eerste externe wedstrijd, tegen O&O Kampen. De uitslag heb ik niet terug kunnen vinden, maar in april 2020 ontdekte Huub Blom het volgende in het bondsblad en via Delpher:
➔ Lees verder…
4. Ons Genoegen
OG (pas opgericht) – Hoog Soeren (GSB) 4-4
Pas opgericht! Ergens in de eerste maanden van 1938? Of kan ‘pas’ nog langer geleden zijn? Dat GSB is een beetje merkwaardig omdat de GOSBO ook bestaat. Hoe zit het in feite met die bonden?
➔ Lees verder…
5. Persoonlijk intermezzo
Op 16 november 1967 begint mijn Apeldoornse schaakleven in het Micro-toernooi namens Philips, met winst tegen J. Grolleman van Eerbeek. Tot mijn grote verrassing ontdekte ik in het CODA-archief een krantenknipsel plus foto van beide teams bij het verslag van de eerste ronde. Dat zesde toernooi was de eerste deelname van Philips Computer Industrie en met succes, want wij – een stelletje losse collega’s – wonnen groep A.
➔ Lees verder…
6. Ons Genoegen vervolg
Tijdens de ALV in 1973, voor het eerst in het Rode Kruisgebouw aan de Schuttersweg, wordt het bestuur uitgebreid tot zeven personen. Diekmann (v), Jan te Buck (s), Boersma (p), Gerringa (w) en Wim Cornelissen (aa) krijgen versterking van een 2e voorzitter, W. Vetter en zelfs een 2e secretaris, ene B. Baas. Directe aanleiding was een aantal plotselinge sterfgevallen in korte tijd bij andere verenigingen met bestuurscrises tot gevolg.
➔ Lees verder…
7. Mislukte pogingen en OG wordt Schaakvereniging Apeldoorn
De eerste poging tot samengaan was het eerder genoemde voorstel van A.E. van Foreest. De verschillen tussen ASV en Dr./Max Euwe enerzijds en OG bleken echter te groot. Het resulteerde wel in vrede tussen de beide bloedbroeders en zij gaan eind 1946 verder onder de vertrouwde naam ASG.
➔ Lees verder…
8. De Schaakmaat
In september 1974 wil de buurt- en ontspanningsvereniging in De Maten meer activiteiten ontplooien. Namens de BOV onderzoekt A.W. (Bert) Peters de mogelijkheid om tot een schaakclub te komen. In een jonge wijk met jonge gezinnen en de mogelijke ledengroei zou dat niet zo moeilijk zijn, was de verwachting.
➔ Lees verder…
9. Gelukt
Tegen het eind van de vorige eeuw groeien ASG en SVA geleidelijk aan naar elkaar toe. Op 31 augustus 1999 wordt afzonderlijk van elkaar vergaderd met als belangrijkste agendapunt het voorstel tot oprichting van Schaakstad Apeldoorn. Let wel: als samenwerkingsverband.
➔ Lees verder…
10. Kampioenen
Renate Limbach wordt als 18-jarig lid van ASG Nederlands dameskampioen in 1990. Als eerste reserve was meedoen al een verrassing en die werd nog groter door te winnen. Haar trainer is onder meer Rudy Bloemhard geweest met de nadruk op het openingsrepertoire, daar kon relatief snel het meeste voordeel worden behaald. In 2001 promoveerde zij in de toegepaste onderwijskunde en heeft beide vaardigheden gebruikt ten dienste van de schaakopleiding in Apeldoorn en van de KNSB. Met het vrouwenteam van Turm Emsdetten werd zij Duits kampioen. Renate Limbach overleed onverwacht in 2006 op de leeftijd van 34 jaar, haar naasten en de schaakwereld in verbijstering achterlatend.
➔ Lees verder…
11. Ook onvrede
Het zal duidelijk zijn dat de totstandkoming van Schaakstad Apeldoorn in 2003 geen gemakkelijk proces is geweest. Eerst zelfs die afsplitsing van heel vroeger, daarna het afgewezen voorstel vlak na de oorlog (met wel de terugkeer van de dissidenten) gevolgd door de mislukte poging in 1975/1976. Destijds te grote verschillen, die in de vier jaren vanaf 1999 allengs kleiner zijn geworden ‒ noodgedwongen wellicht ‒ met uiteindelijk het samengaan tot gevolg. En heel belangrijk: goedgekeurd door beide ledenvergaderingen.
➔ Lees verder…
12. Stichting Bevorderen Schaken Apeldoorn
Dat vermeende in eigen belang kan naar mijn oordeel alleen maar betrekking hebben gehad op SBSA met haar bezielende roerganger Karel van Delft. Vanaf 1993 heeft Karel als lid van De Schaakmaat succesvol de Toptraining georganiseerd voor gemotiveerde jeugdspelers. Generatiegenoten van omstreeks 1980 en sommigen nog steeds vaste krachten in de hoogste teams. Zijn (letterlijk) grenzeloze ambitie en visie kwamen steeds vaker in botsing met opperjeugdleider Hessel Visser. Een heet hangijzer was bijvoorbeeld wel of geen betaalde trainers. Het leidde tot onenigheid met het bestuur en zijn vertrek bij De Schaakmaat in 1998. Nadien heeft H. (Henk) Pruijssers de Toptraining nog een tijdje gecoördineerd. Hetzelfde soort hangijzer is later ook aanleiding geweest voor wrevel binnen het Schaakstad-bestuur.
➔ Lees verder…
13. Bestuur, speelruimte en contributie vanaf 2003
Het eerste Schaakstad Apeldoorn-bestuur bestaat uit ‘vier om twee’: Lex Cornelisse (v, was SVA v), Anton Weenink (s, was ASG v/s), André Huis in ’t Veld (p, was SVA s) plus L.G. (Tineke) Eilander (ASG), J.H.H. (Johan) Engelen (SVA) en Henk Scholten (SVA). De leden worden gekozen voor een periode van drie jaar en zijn daarna meteen herkiesbaar. Natuurlijk zijn omstandigheden denkbaar die tot tussentijdse wisselingen aanleiding kunnen geven. In De Brinkhorst verblijft men tot en met de zomercompetitie van 2008.
➔ Lees verder
14. Communicatie en computers
Elke zichzelf respecterende vereniging doet aan communicatie. Vroeger het clubblad, nu het internet met website en e-mail. In eerste instantie voor informatie ten behoeve van de eigen leden, maar ook voor andere belangstellenden. En vóór vroeger? Natuurlijk de clubavond, van alle tijden uiteraard net als leden- en bestuursvergaderingen, plus p-mail in de vorm van brief en briefkaart. Met postzegels tot op de cent verantwoord in oude kasboeken.
➔ Lees verder…
15. Jeugd en opleiding
Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst en opleiding is alles. Dat zijn twee waarheden als een koe en zo vaak gebruikt dat het clichés kunnen worden. Maar wel waar! Slechts twee voorwaarden zijn noodzakelijk: je hebt jongeren nodig en opleiders. Om ook eens een open deur in te trappen…
➔ Lees verder…
16. Grootmeester
Alle schakers beleven plezier aan schaken, de meesten kennen hun (on)mogelijkheden en hebben daar vrede mee. Moet ook wel… Een aantal spelers boekt steeds vaker steeds betere resultaten en blijkt over talent te beschikken. In combinatie met verdere opleiding, volharding en een handvol andere eigenschappen worden die resultaten nog beter, van een almaar kleiner wordend aantal. En als aan bepaalde criteria wordt voldaan, benoemt de Wereldschaakbond FIDE je tot meester, IM. De weg naar boven toe wordt steeds smaller door strenger wordende eisen en als het lukt, word je grootmeester, GM. De wereldkampioen is de enige die mag genieten van het prachtige uitzicht boven op de eenzame top.
➔ Lees verder…
17. Via meer micro naar minder...
Deze terugblik betreft het georganiseerd bij elkaar komen in Apeldoorn met schaken als doel. Dat begon met ASV/ASG, later OG/SVA gevolgd door De Schaakmaat. Natuurlijk ook VDS Beekbergen en SV Ugchelen. We zagen nog meer initiatieven, ook opheffingen plus de verschillende samenvoegingen met als meest recente voorbeeld het opgaan van Schaakmaat in Schaakstad. Dat veroorzaakt nostalgie bij velen en dat gevoel wordt wellicht nog sterker na de volgende lijst. En voor ‘vreselijk saaie opsommingen’ is in het begin gewaarschuwd, echt wel!
➔ Lees verder…
18. Tot slot
En zo zijn heel wat eigennamen de revue gepasseerd. Van clubs, van locaties, van teams en het belangrijkste: van mensen. Van de Apeldoornse schakers sinds 1908 zijn er ‘slechts’ ruim 160 vermeld geworden en het merendeel dus niet. Met de vaststelling dat iedere club uit alle leden bestaat en iedereen even belangrijk is!
➔ Lees verder