Openingsboek
Het openingsboek voor deze superfinale werd wederom verzorgd door schrijver dezes. Helaas niet meer in samenwerking met GM Matthew Sadler, die er na TCEC 24 een punt achter heeft gezet. Geïnspireerd door Matthews boek Re-Engineering the Chess Classics had ik voor het boek geput uit partijen van de grote spelers uit het verleden: Tal, Botwinnik, Aljechin, Euwe, Fischer, Karpov, Kasparov en vele anderen. Zelfs Morphy en Anderssen uit de 19e eeuw waren vertegenwoordigd. Meer over het boek kunt u hier lezen:
Waarom een openingsboek?
Het is al langer bekend dat het weinig zin meer heeft om engines vanuit de beginstelling te laten spelen, of ze solide openingen van de huidige top grootmeesters te geven. Dat leidt onherroepelijk tot 100% remises. Voorafgaand aan deze superfinale werd een bonus match gespeeld tussen Stockfish en Leela, vanuit de beginstelling. Het resultaat: 100 bloedeloze remises, zonder een enkele winstkans. Capablanca voorspelde ooit de remisedood voor het schaakspel. Bij mensen klopt dat absoluut niet, maar bij engines is dat wel het geval.
Door de engines met een voorgegeven openingsboek te laten spelen, kunnen we hun sterke en zwakke punten zien:
- hoe zijn ze tactisch?
- kunnen ze een voordeel tot winst verdichten?
- hoe zijn de verdedigende capaciteiten?
- welke van de twee heeft betere eindspelkennis?
- zitten er lacunes in hun evaluatie?
Om dit te bereiken, moet je ze wel openingen geven waarbij wit of zwart een zeer duidelijk voordeel heeft. Alleen dan ontstaan er winstkansen en worden de sterke en zwakke punten zichtbaar. Een tweetal voorbeelden:
Een beroemde partij uit een Kandidatentoernooi tussen Fischer en Tal. Algemeen werd aangenomen dat Tal de opening veel te nonchalant had behandeld en dat wit hier vrijwel op winst staat. Dat blijkt echter tegen te vallen, Stockfish houdt het remise met zwart.
Deze interessante stelling ontstond in een partij Borisenko-Tal. Tal heeft zijn dame geofferd tegen twee stukken. In die tijd twijfelde men aan de correctheid van dit offer, maar de huidige engines bewijzen het gelijk van Tal: zwart staat duidelijk beter. Stockfish wist dit door een uitgekiende verdediging remise te houden, maar Leela ging in het complexe middenspel kopje onder.
Het eindresultaat
Zoals bekend spelen beide engines elke opening een keer met wit en een keer met zwart. Ze mogen dus een keer proberen om het voordeel tot winst te verdichten, in de return partij moeten ze de opening remise zien te houden. Het beste resultaat – uit mijn oogpunt als boekmaker – is als een opening in 1,5-0,5 eindigt. Dan draagt het boek bij tot het aantonen van een verschil tussen de twee engines.
In totaal eindigden in deze superfinale 24 openingen in een 1,5-0,5 resultaat. Daar was ik bijzonder content mee, omdat dit aanzienlijk beter was dan de 14 uit de vorige twee superfinales. In totaal won Stockfish 19 openingen, Leela won er 5.
Tot slot
De mooiste combinatie in deze TCEC superfinale kwam op naam van Stockfish:
De opening was een Siciliaanse Scheveningen, uit een partij Tal-Andersson. Leela heeft zojuist geblunderd en Stockfish haalt uit met het onwaarschijnlijke 16. Pxe6!! Dit leidt na 16… Dc4! 17. Pd5! tot een combinatie waar de pointe pas blijkt op zet 33. Ondertussen staat wit wel veel materiaal achter. Prachtig gespeeld en Stockfish op zijn best.
Meest spectaculaire partijen
(Klik/tik op linkerpijl voor engine, op rechterpijl om andere partij te bekijken)