In memoriam Nikolai Kabanof

Het zal rond 1990 zijn geweest dat Nikolai zich bij het Apeldoorns Schaak­genootschap¹ aanmeldde. Daarvoor was hij lid geweest bij De Schaakmaat². Wij hadden op dat moment geen enkel idee hoe sterk hij precies schaakte. Al vrij snel werd ik tegen hem ingedeeld en die partij eindigde in remise. In totaal heb ik 48 serieuze partijen tegen hem gespeeld. Dat ging steeds mooi gelijk op. En nu moet ik bekennen dat ik na al die jaren nog steeds geen idee heb wat precies zijn speel­sterkte was. Hij kon van de zwakste tegen­standers verliezen, maar ook sterke spelers achteloos van het bord vegen. In de loop der jaren hebben we samen heel wat toernooien afgelopen. Ik kan me herinneren dat we samen in een Open Kampioenschap van Nederland speelden en ik hem een keer complimenteerde met een winstpartij. Hij keek me ongelovig aan en zei dat zijn tegenstander er niets van gebakken had. Dat die vent een rating had van dik in de 2300 maakte op hem geen enkele indruk.

Het viel me op dat veel tegenstanders geen grip op zijn spel konden krijgen. Na afloop zag je ze dan verdwaasd achter het bord zitten en hadden ze geen idee tegen wat voor schaker ze precies hadden gespeeld. Nikolai was een heel intuïtieve schaker, die lang niet alles probeerde uit te rekenen en vaak op gevoel speelde. Daardoor kon hij a tempo de meest verrassende zetten doen. Afgelopen zomer speelde ik bij Schaakstad Apeldoorn de laatste paar ronden mee in de Zomer­competitie en zag dat hij een keer met zwart in zijn favoriete Moderne Verdediging na een paar zetten eerst zijn ene paard naar a5 speelde en vervolgens zijn andere paard naar h5. Aan de verbijsterde blikken van de omstanders was af te lezen dat niet veel van hen die keuze zouden hebben gemaakt.

In 2013 speelden we een saaie remise in dertien zetten tegen elkaar. Niet echt het vermelden waard, ware het niet dat het de laatste ronde was van het Zesrondig toernooi in Dieren en we daardoor beiden de eerste plaats konden veiligstellen. Dat was de enige keer dat we voorafgaand aan een partij remise hadden afgesproken. De overige spaarzame puntendelingen kwamen pas tot stand nadat er niets meer te halen viel op het bord.

Nikolai was op zijn achttiende naar ons land gekomen en sprak prima Nederlands. Alleen zijn hardnekkige keuze voor “die paard”, waar Henk Eleveld hem tijdens analyses maar niet vanaf kon brengen, viel me op. Zijn Bulgaarse tongval evenwel kwam de verstaan­baarheid niet altijd ten goede. Ik kan me herinneren dat hij jaren geleden tegen zijn team­genoot van destijds, Erik de Bekker, een heel verhaal vertelde over zijn studententijd in Rotterdam. Erik dacht dat Nikolai het steeds over het Rode Plein had gehad.

De laatste jaren moet hij veel last hebben gehad van zijn lichamelijke klachten. Regelmatig reed ik met hem mee naar Utrecht en later naar Leiden waar hij het beste behandeld kon worden voor zijn huidkanker. Het duurde lang voordat de doktoren de juiste diagnose konden vaststellen, en zelfs toen was de behandeling problematisch. Desondanks bleef Nikolai altijd vrolijk en positief en klaagde nooit. Hij was ook altijd gul. Als je hem tegenkwam op de schaakclub, kon je erop rekenen dat hij je drankjes aanbood. Ik liep weleens met hem door de stad. Volgens mij kende menig dakloze hem. Dan kon het gebeuren dat hij door een van hen enthousiast werd aangesproken (natuurlijk met een verkeerde voornaam: “Hé Piet!”) met de onvermijdelijke vraag om wat geld af te staan. Als hij dan een paar euro gaf, had je grote kans dat ze zeiden dat ze minstens een tientje nodig hadden. En dat gaf hij dan ook nog zonder morren.

Ondanks al zijn fysieke problemen bleef Nikolai tot het laatst doorschaken. En ook nog op een prima niveau. Natuurlijk verloor hij meer van tegen­standers die hij normaal gesproken wel moest kunnen hebben, maar hij bleef nog steeds gevaarlijk voor iedereen. Op maandag 23 oktober werd hij in het ziekenhuis opgenomen. Aanvankelijk leek het mee te vallen en hij verheugde zich al op de komende wedstrijd met AMEVO Apeldoorn 2 in Groningen. Dat mocht er helaas niet meer van komen. Hij heeft de laatste partij, die hij voor zijn geliefde team speelde, nog wel met sterk spel gewonnen. De volgende dag ging het helaas snel de verkeerde kant op. Woensdagochtend 25 oktober overleed hij plotseling.

In Nikolai verlies ik een hele goede schaakvriend met wie je altijd goed kon lachen en die nooit een excuus zocht voor zijn fysieke ellende en altijd positief bleef. Ik zal hem zeker missen.

---

 

¹ Apeldoorns Schaak Genootschap
² De Schaakmaat