Schaken Overdag

Ongeveer veertig jaar geleden kwam SVA-voorzitter Diekmann steeds vaker schakers tegen die om verschillende redenen niet of niet meer op de clubavond wensten te spelen. Laat thuiskomen, te lang wakker liggen, vroeg moeten opstaan, te vaak verliezen, zeg het maar. Dat vond hij jammer en bij navraag was er voldoende belang­stelling om overdag een competitie te organiseren. In 1985 begon hij daarmee, op maandag­middag, je hoefde geen lid van een schaakclub te zijn en betaalde per keer een kleine bijdrage. Omstreeks 1997 nam Ap Ketting het stokje van hem over en werd eveneens de knock-out beker­competitie om de Jan Diekmann-bokaal in het leven geroepen ter ere van de initiatief­nemer. In september 2016 werd Kees Pieterse de opvolger van Ap Ketting om een jaar later samen met Michel Westhoff de organisatie te verzorgen tot op heden. Als eerbetoon aan Ap hebben zij wegens diens lange staat van dienst de naam van de beker gewijzigd in Ap Ketting-bokaal.
Er is om aflossing/versterking gevraagd, maar het is nog ongewis door wie het wedstrijd­leider­schap in het komend najaar wordt ingevuld.

Het is onbekend waar voor het eerst gespeeld werd. Destijds bevond het clublokaal van SVA1 zich in het Rode Kruisgebouw aan de Schuttersweg, maar of dat overdag beschikbaar was? De huidige locatie is buurtcentrum 't Vogelnest aan de Spreeuwenweg. Wellicht is dat vanaf het begin het geval geweest, want het buurt­centrum bestaat al bijna honderd jaar. Ook nog eens niet ver van de Gruttoweg waar Diekmann woonde en dus een extra aanleiding voor die aanname.

Uitslagen van de eerste jaren blijken onvindbaar tot nu toe, die zijn pas bewaard gebleven met ingang van 2007–2008 vermoedelijk omdat het aloude indelings­systeem Keizer voor het eerst werd gebruikt met Sevilla JBF Software. De winnaar toen werd Ben Dibbink, verderop meer wetens­waardigheden.

De afkorting JBF was nog steeds een vraagteken, het is al eens eerder te berde gebracht. Nader onderzoek leverde een contact­formulier op, de vraag werd gesteld en J.P. Hendriks gaf het antwoord, dat hier met zijn toestemming integraal wordt weergegeven:

Hallo Bert,
JBF is afkomstig uit mijn jeugd. Als klein jongetje had ik – waar andere jongetjes over hekken klimmen en belletje lellen – een voorliefde voor de typmachine van mijn ouders. Ik verzon verhaaltjes en typte die op de typmachine. Op een bepaald moment bedacht ik dat de boekjes die ik aldus maakte "uitgegeven" moesten worden. Ik wist nog niet dat een bedrijf dat boeken uitgeeft een uitgeverij heet dus koos ik de naam "Johan Paul's Boekenfabriek", dat onmiddellijk werd afgekort tot JBF. Ik zal 8 of 9 geweest zijn.
Op de middelbare school begon de leraar natuurkunde eens over "iets op z'n JBFs doen" en ik reageerde dat het dan wel goed zou zijn. Er ontstond een aardige discussie over janboerenfluitjes (waarvan ik tot dan niet wist dat dat tot JBF werd afgekort) versus Johan Paul's Boekenfabriek. We werden het niet eens, maar de man en ik konden goed met elkaar overweg, dus een "agreement to disagree" was snel gemaakt.
Veel later kwam ik in de ICT en toen ik software ging maken vond ik het een prima idee om JBF ook een software-tak te geven.
Groeten, JP.

Het waarom van Sevilla werd kort daarna eveneens toegelicht:

In die tijd dat ik verhaaltjes maakte voor JBF had ik ook een grote interesse in kaarten en atlassen. JBF (een veelzijdig bedrijf) bracht ook atlassen uit, zowel van echte landen als van fantasielanden. Die liefde voor kaarten is nooit weggegaan en toen ik met software begon kwam het er al snel op neer dat mijn programma’s namen van steden moesten krijgen. Ik heb een java applet “Montreux” gemaakt die schaakpartijen kan viewen. Die heet Montreux omdat, toen ik een naam moest verzinnen, het nummer “Smoke on the water” van Deep Purple op de radio kwam. Ik vind dat een leuk nummer, en Montreux speelt daarin een hoofdrol. Vandaar Montreux. Toen ik een naam voor Sevilla moest verzinnen (in eerste instantie een nooit afgemaakte DOS-versie) was het toernooi van Dos Hermanas aan de gang. Dos Hermanas bekt niet, maar ligt onder de rook van Sevilla. Dus Sevilla.

Bij de bridgers neemt de JBF-methode het spontaan over als het eigen bied­systeem plotseling raadselachtige trekjes vertoont: op zijn janboeren­fluitjes bieden. Komt nogal eens voor en loopt soms verrassend goed af, meestal niet trouwens.

De Schaakmaat2 ondervond hetzelfde verschijnsel als SVA en begon in 1990 onder leiding van Hanita Pol-Beumkes op donderdag­ochtend. In 2001 speelde men in De Drie Ranken aan het Violieren­plein met Piet Talsma als coördinator, misschien is daar ook wel begonnen. Daarna via Denksportcentrum Apeldoorn (Dubbelbeek) en Dok Zuid (1e Wormenseweg) nu ook in ’t Vogelnest. De winnaar van de eerste competitie was R. Dozy en Simon Zwart won verschillende keren, onder meer in 1994, 1995, 1998-2 en 2000. Zijn grootste concurrent was regelmatig Cherry Marcus, hij won bijvoorbeeld in 1998-1 en 1999. Door de jaren heen waren er tussen de twintig en dertig deelnemers, maar de huidige tendens duidt al langere tijd op een afname. De laatste voorjaars­competitie werd gestart met dertien spelers en Theo van der Bijl verzorgt de organisatie.

Bij ASG3 is misschien ook interesse geweest om overdag te schaken, maar in onvoldoende mate om zelf daarmee te beginnen. Verscheidene (oud)leden van de schaakclub(s) en damclub in de gemeente Apeldoorn hebben meegedaan of doen nog steeds mee aan een competitie overdag.

  • Van de zestien jaargangen sinds 2007 op maandagmiddag is 2020–2021 niet fysiek tegenover elkaar (over the board) in een zaaltje gespeeld, maar solo thuis online achter een computer met als oorzaak Covid-19. Bert Ekkelboom won na 34 speelronden met 24½ uit 32 gevolgd door Karin Pruijssers en Leo Oostendorp, beiden 21½ uit 27 met een iets hogere Keizerscore van Karin. Er waren zeventien deelnemers. De volgende gegevens zijn gebaseerd op de vijftien andere competities.
  • Karin Pruijssers is het meest succesvol geweest door vijf keer kampioen te worden en ook nog eens twee keer tweede en twee keer derde, uit twaalf deelnames. Daarom: Keizerin Karin!
  • Zeven spelers zijn die vijftien keer van de partij geweest: Peter Aartsen, Han van Doornen, Ap Ketting, Dick Langedijk, Leo Oostendorp, Michel Westhoff en Simon Zwart.
  • Pieter Leopold won meteen bij zijn enige deelname met een score van 91,2% in 2018, dat is het hoogste percentage van alle winnaars, na veertien keer winst, drie remises, geen verlies. Zeventien is tevens het kleinste aantal partijen van een kampioen net als het laagste punten­totaal van 15½ en als enige kampioen zonder nederlaag.
  • Van de drie hoogste podiumplaatsen bleef ook Henk Pruijssers ongeslagen en werd in 2017 tweede achter Karin, hij won dertien keer plus vijf maal een gelijkspel. In 2019 was de uitslag andersom waarbij zijn 71,7% het laagste percentage is van de vijftien winnaars sinds 2007.
  • Ben Dibbink won met het hoogste punten­totaal, twee keer zelfs in 2008 en 2009 en beide keren opmerkelijk genoeg met precies dezelfde score: 26+ 3= 5– ofwel 27½ punten uit 34, ook de meeste partijen gespeeld door een winnaar.
  • Na het samenvoegen van alle uitslagen in de vijftien competities zien we vier keer een 100% resultaat, steeds door iemand met een deelname en respectievelijk vier, drie, twee en een partij(en). George van den Esschert was in 2017–2018 degene met vier uit vier. Bij een onder­grens van zeventig procent plus minstens vijftien partijen, is het lijstje:
    Pieter Leopold	  91,2%	  15½ uit  17, een deelname
    Kees Henstra	  79,3%	  36½ uit  46, twee deelnames
    Ben Dibbink	  73,4%	  94  uit 128, vier deelnames
    Rutger Zwart	  72,9%   51  uit  70, drie deelnames
    Bert Baas	  71,4%	  70  uit  98, vier deelnames
    Karin Pruijssers  71,0%	 228½ uit 322, twaalf deelnames
  • Ook vier nulprocenters, eveneens door spelers die slechts een keer hebben meegedaan en wel met vier, drie en een partij(en). Iemand springt er uit omdat alle 23 partijen verloren zijn gegaan. Uit mededogen wordt hier geen naam vermeld, het was in 2008–2009.
  • Er zijn spelers geweest waarvan de naam evenmin vermeld wordt, in de eindstand. In 2008–2009 scoorde bijvoorbeeld xx x xxx 4½ uit 11. Hetzelfde resultaat behaalde K.S. in 2015–2016 terwijl A.T. dat seizoen met 2½ uit 4 eindigde. Kobus Schoolderman en An (Donker-)Tramper zijn overleden in het najaar van 2015 en uit piëteit worden zij in de (resterende) ronden en eindstand met hun initialen aangeduid plus Afw met bericht… Dat is waarschijnlijk ook de reden geweest voor de persoon met de aanduiding xx x xxx.
  • Het grootste aantal deelnemers was 38 in 2017–2018, de kleinste deelname in 2011–2012 van 28 en het gemiddelde aantal is 33,3. In totaal hebben 97 personen meegedaan, de onbekende xx x xxx inbegrepen.
  • Het maximumaantal ronden bedroeg 35 in de seizoenen 2007–2008 en 2016–2017. Meerdere spelers hebben door de jaren heen geen enkele ronde gemist. Het minimum was 27 in 2019–2020, de laatste ronde werd gespeeld op 9 maart 2020 waarna het corona­virus een spaak in het wiel stak.
  • Meeste…
                                             g/s4
    partijen         465   Michel Westhoff   31
    punten           279   Michel Westhoff   18,6
    winstpartijen    237   Michel Westhoff   15,8
    remisepartijen   127   Simon Zwart        8,5
    verliespartijen  249   Dick Langedijk    16,6
  • Minste partijen: 1 door Dick Beking (winst) en Sipke Vonk (verlies).
  • Grootste verschil in Keizerpunten tussen de nummers een en twee: 440 van Kees Henstra met Rutger Zwart, in 2021–2022. Dit komt ruwweg overeen met vier keer winst en een remise. Het kleinste verschil was 45,8 van Rutger Zwart met Bert Baas, in 2022–2023. Dit staat ongeveer gelijk aan een remisepartij.
  • Twee spelers zijn bij hun deelname in de top drie geëindigd: Pieter Leopold (1-0-0) en Bert Baas (0-2-2).
  • Het afgelopen seizoen 2022–2023 kende natuurlijk stijgers en dalers, vergeleken met het resultaat na het vorige seizoen. Marco Verdonk won 6,1 procent­punten, hij ging van 54,5% naar 60,6 en is daarmee de grootste stijger. Ingrid Klinkhamer volgt met 5,9 door haar 36,4 op te vijzelen naar 42,3%.
    De opkomst was 76,8% en 90 van de 413 partijen eindigden in remise zijnde 21,8%.
  • Aan de top blijven is moeilijker dan er te komen wordt wel eens gezegd en dat ondervond Kees Henstra met een daling van 7,2. Fysiek ongemak was daarvan de hoofd­oorzaak want het zorgde voor veel verhinderingen, net als bij Han van Doornen. Na de oude 86,5% is de huidige 79,3 nog steeds zeer appetijtelijk.
    Theo van der Bijl maakte mee wat het ongrijpbare verschijnsel vorm­verlies kan doen en daalde met 5,4 van 63,2 naar 57,8%.

Top 3-klasseringen

                        1	2	3	totaal	deelnames
 1 Karin Pruijssers	5	2	2	  9	 12
 2 Cherry Marcus       	2	1	2	  5	  6
 3 Michel Westhoff  	2	1	1	  4	 15
 4 Ben Dibbink     	2	1	0	  3	  4
 5 Henk Pruijssers      1	1	1	  3	  5
 6 Rutger Zwart    	1	1	0	  2	  3
 7 Pieter Leopold   	1	0	0	  1	  1
 8 Kees Henstra    	1	0	0	  1	  2
 9 Harry Tigchelaar	0	3	4	  7	 12
10 Bert Baas       	0	2	2	  4	  4
11 Hans Hertgers   	0	2	0	  2	 12
12 Bert Ekkelboom   	0	1	0	  1	  8
13 Simon Zwart     	0	0	2	  2	 15
14 Jack Linders    	0	0	1	  1	  4
	               15      15      15        45	103

 


1 Schaakvereniging Apeldoorn
2 De Schaakmaat
3 Apeldoorns Schaak Genootschap
4 gemiddeld per seizoen


Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.