De Match van het Weekend!

Boris Spassky, wereld­kampioen schaken van 1969 tot 1972 nadat hij bij een tweede poging in een spannende match Tigran Petrosian wist te verslaan. Zelf werd hij daarop weer verslagen in misschien wel een van de bekendste matches in de schaaksport door Robert James Fischer. En dat is inmiddels al meer dan vijftig (50!) jaar geleden. Kun je nagaan, de schrijver van dit verslag was toen net begonnen met het schaak­spelletje en probeerde de geheimen daarvan te doorgronden en doet dat nu ook nog altijd. Die match is me altijd bijgebleven, temeer omdat het toen, niet zoals nu ‘live’ te volgen was. Er was in de verste verten nog geen internet en je moest eigenlijk tot de volgende dag wachten totdat je de partijen kon naspelen als de krant in de brievenbus was gevallen. Maar wel was er elke speeldag laat in de avond een als cursus opgezette uitzending van Teleac (wie kent dat nog?), en werd gepresenteerd door Zijne Eminentie Max Euwe. Het was een leuke periode om het schaken en alles er omheen beter te leren kennen. En ja, iedereen kent de match natuurlijk beter als De Match van de Eeuw.

Ik heb het even nagezocht op de internetpagina van onze tegenstander deze ronde, maar kon eigenlijk niet vinden waarom ze hun club Spassky’s hebben genoemd. Het was blijkbaar in een jolige bui bedacht, ach en wie maalt daarom? Als het beestje maar een naam heeft. In ieder geval staat de foto van Boris Spassky prominent bij het eerste bord, en wordt later verplaatst naar de vensterbank, waar hij een oogje in het zeil houdt… Of hij zijn goedkeuring heeft kunnen geven aan deze wedstrijd weet ik niet, en of deze match eeuwigheids­waarde heeft zullen we ook nooit weten. Het was voor Spassky’s wel belangrijk om een goed resultaat neer te zetten, want ze zitten iets te dicht bij de degradatie­zone. Er werd ons vriendelijk verzocht een beetje coulant te zijn, maar of iedereen van ons team dat gehoord heeft betwijfel ik. Je doet immers je sportieve plicht, iets wat men ook verwachtte van Groningen 2 dat op de eerste verdieping speelde en Pallas over de knie legde.

Wat opviel was dat men wel heel graag zoveel mogelijk puntjes wilde scoren, want na ongeveer anderhalf uur vlogen de aanbiedingen voor remise over de borden. De partij van Marcel Boel spant de kroon waar ik al een remise­aanbod na tien zetten zie staan, uiteraard geweigerd. Wel heel stoer om te zeggen “uiteraard” want bij nadere beschouwing blijkt Marcel door het oog van de spreekwoordelijke naald te kruipen. Na zijn 23… Da8 kan tegenstander Dries Koster met 24.Tg3 beslissend voordeel krijgen, maar hij ziet het niet. Zijn ze er dan zo op gefixeerd om maar zoveel mogelijk remises te scoren??

Deze remise is nog maar net bekrachtigd en de volgende kan ook alweer genoteerd worden, Freddie van der Elburg en Michael Riemens vinden het na vijftien zetten genoeg voor vandaag. Zouden de Groningers deze tactiek ook op de andere borden gaan volgen? Als dat zo is, kunnen we voor het avondeten weer thuis zijn.

Want de volgende speler met het voornemen remise aan te nemen of aan te bieden meldt zich. Cees Visser heeft wel een pion voorsprong, maar de compensatie die tegenstander Maurits Logtmeijer heeft is voldoende, er is niet veel meer om voor te strijden. Cees doet wel de belofte dat de rest van het team de overwinning zal binnenhalen. Daar hou ik je aan.

Oh nee hè… daar komt Casper… Wat denk je ervan als ik remise wil aanbieden? Beste Casper, we zijn nu even klaar met de remises, we gaan nu schaken, dus nee: geen remise. En afgaande op zijn enthousiaste analyse na afloop was die beslissing maar goed ook. Nu op de twee eerste borden het punt is gedeeld gaat de focus naar de resterende partijen waar de strijd in volle hevigheid losbrandt.

Het eerstvolgende resultaat komt uit de partij van Jasper Zwirs. In een Siciliaan komt hij uit de opening iets minder te staan, maar het is in zoverre niet verontrustend dat hij moet vrezen de partij te gaan verliezen. Laten we zeggen: de partij ontwikkelt zich verder normaal, met hier en daar een plaagstootje, maar het riekt naar remise. Vooral als Jasper een stok in het hoenderhok gooit met 25.f5-f6, het is een verkapt remiseaanbod. Maar tegenstander Roelof Kroon ziet allemaal spoken op de weg, die er niet zijn. Jasper gooit er een toren en later ook nog een loper tegenaan om eeuwig schaak te forceren en… wint?!?! Ter plekke zie ik in eerste instantie niet hoe hij zou moeten winnen, maar ik zal wel iets over het hoofd zien. En die twijfel wordt bevestigd als ik de partij in den computer registreer. Dan Jasper maar eens vragen: het bleek dat zijn tegenstander alleen maar in gedachte had dat hij zijn dame zou verliezen en daarom opgaf zonder naar andere opties te kijken. Laten we het er op houden dat het 1 april was wat de grap dan ook was? Ze lieten een goede kans op een volgende remise lopen.

Op het belendende bord zien we de zo onderhand overbekende Kabanovskaya-opstelling op het bord, de stukken staan klaar om aan te vallen, en zelf staat zwart (Nikolai) vooralsnog veilig. Menno van ’t Veld heeft geen echte aanknopings­punten om het initiatief te nemen en moet toezien hoe Nikolai langzaam de controle in de partij overneemt. De zwarte stukken komen uit hun schulp en vooral de torens zijn de hoekvlag zat. Kabbie ruilt op het juiste moment de stukken af, of dwingt tot afruil en dan staan de zwarte torens zo sterk gepositioneerd dat het een kwestie van tijd is vooraleer het punt kan worden bijgeschreven. Een plus-pion is dan ook wel handig. Een degelijke overwinning van Nikolai.

Onze praatjesmaker van de vorige ronde, Martin van Dommelen, werd nu het zwijgen opgelegd. Het zou kunnen dat hij zijn mascottes miste… Tegen de teamleider Henk van Putten weet hij in de Moskou-variant van het Siciliaans weinig te bereiken, terwijl zijn tegenstander voortvarend te werk gaat en snode plannen aan het voorbereiden is. Die lijken niet echt tot een voordelige stelling te leiden, maar Martin laat even de aandacht wegglippen en wordt midden op het bord verrast door 28… Pxe4. Zoals het nu ging werd de druk van de zwarte stukken hem te veel, maar als hij een zet later direct hetzelfde had gedaan door met zijn paard op e5 te slaan was de nederlaag misschien nog af te wenden geweest. Maar die zetten kwamen niet op het bord, en Martin kon het tij niet meer keren en gaf na de eerste tijdcontrole op. Helaas werd daardoor de belofte van Cees Visser verbroken dat we de overige partijen zouden winnen.

Je kunt ook niet alles hebben, maar liever nog wel iets meer deze keer. En die belofte leverde Casper in door na een lange moeizame partij te winnen van Rob Yska. Maar niet nadat hem dus verteld was dat hij geen remise mocht aanbieden. Vanwaar die twijfel? Hij wist waarschijnlijk niet dat zijn tegenstander een veel lagere rating had, maar ga wel de strijd aan. Vooral als je je tegenstander tot op dat moment nog geen mogelijkheden op tegenspel hebt gegeven. Ondanks het rating-verschil biedt Rolf Yska uitstekend tegenstand, en moet Casper alle zeilen bijzetten om iets positiefs te bereiken. Na lang manoeuvreren weet hij op een bepaald moment een zwarte loper buitenspel te zetten en zijn eigen lopers te activeren. Daar komt nog bij dat de overige zwarte stukken zich op een kluitje hebben verzameld rondom hun koning. Zwart krijgt nog een kleine kans om het beter te doen dan in de partij maar als hij die voorbij laat gaan maakt Casper dankbaar gebruik van de zwakte op de onderste rij van zwart. Casper is zo in zijn nopjes met deze overwinning dat op de terugweg volgens mij elke zet volledig uit geanalyseerd is. Het was ook een goede partij van Cappie.

Daarmee wordt de winst in de match bezegeld en is alleen Tom Meurs nog bezig een zeer technisch eindspel met heel, ja echt heel weinig materiaal te winnen. Tegenstander Evert Janse is in het begin van de partij van de wijs gebracht door in zijn optiek vreemde zetten zoals bijvoorbeeld f7-f6. Tom denkt in de openingsfase erg lang na en heeft daardoor een grote achterstand op de klok, en dat kan een nadeel zijn als het er om gaat spannen. Maar gelukkig heeft hij het allemaal onder controle en weet op een geniepige wijze wit een pion te ontfutselen. Maar een pion meer is geen garantie voor een vol punt, er is nog veel werk aan de winkel. Het blijft een ingewikkelde stelling er zullen waarschijnlijk heel veel tactische wendingen in zitten, maar als we de 40 zetten bereiken heeft Tom nog steeds die pion voorsprong. Maar als de tijdcontrole is bereikt zegt de computer dat de stelling volledig in evenwicht is, ja dat zegt de computer… maar die heeft niet de beleving van de partij. Want in die stelling is het nu Evert Janse die gaat nadenken, en blijft nadenken, en weer langer nadenkt en dan uiteindelijk het verkeerde plan kiest. De witte koning is afgesneden en moet opletten niet in een mat­net terecht te komen. Dan maar een paard er tegenaan gooien, maar ook dat helpt zijn lieve moeder niet. De problemen zijn te groot, en Tom voert de weg naar winst perfect uit. Hij moet dan alleen nog een pion tegenhouden en dan is ook de winst in deze partij binnen geloodst.

Het team van Spassky’s was er waarschijnlijk te veel op gefixeerd om een gelijkspel binnen te halen en vergat daardoor de strijd aan te gaan waar ze wel diverse kansen hebben gehad. Groningen deed zijn sportieve plicht zoals wij dat ook deden en zullen dat ook de laatste ronde doen, ga er maar vanuit dat Spassky’s in de tweede klasse blijft. En dit was dan de laatste aflevering van het drieluik Groningen; als je meeleest, Koos: volgend jaar iets minder wedstrijden voor ons in Groningen. De Chinees zal het betreuren maar wij vonden het zo wel voldoende.