Schaakstad Apeldoorn 21 jaar in de KNSB – bekerteam

De knock-out formule is een heel aantrekkelijk aspect van de bekercompetitie. Gekoppeld aan teams van vier liggen verrassingen niet alleen op de loer, zij komen regelmatig tevoorschijn. Een ongelukkige nederlaag weegt tweeënhalf keer zwaarder dan bij een tiental en daarom moeilijker te compenseren door de teamgenoten. Er staat tegenover dat niet gedegradeerd kan worden, bij uitschakeling dus even uithuilen en volgend seizoen opnieuw meedoen, makkelijk zat!

Ons land is geografisch grofweg opgedeeld in vier poules A t/m D en indeling van de teams geschiedt meestal op basis van de eigen regio. Soms wordt ervan afgeweken om allerlei redenen, altijd ter beoordeling door de KNSB. Opnieuw dank aan Koos Stolk van diezelfde KNSB voor zijn onvolprezen hulp bij het opzoeken van resultaten en die dank geldt eveneens Stefan Kuipers en Merijn van Delft. De gezamenlijke kennis en denkkracht van meerdere mensen is groot, van veel mensen zelfs onvoorstelbaar groot. Ik hoop van harte op een onbaatzuchtige en vergelijkbare inspanning op wereldschaal bij vraagstukken die veel belangrijker zijn en meestal een sterke onderlinge samenhang vertonen: overbevolking, vervuiling, afname biodiversiteit, virussen…

Wat uitschakeling betreft, nederlagen horen bij iedere sport plus het besef, wat door de verliezer als een ramp kan worden ervaren, voor de winnaar vaak andersom is, soms zelfs opperste gelukzaligheid. De prestatie van Geesink tijdens de Olympische Spelen van 1964 in Tokio is daarvan een ultiem voorbeeld en nog steeds in mijn geheugen gegrift. De nationale sport van Japan stond voor de eerste keer op het programma en in aanwezigheid van de Japanse keizer won het thuisland alle gouden judomedailles, op één na. Anton Geesink versloeg in de finale van de open categorie favoriet Akio Kaminaga met ‘de houdgreep van de eeuw.’ Het hele land in shock en nationale rouw tegenover grote euforie in ons land en ook elders. Dat Wim Ruska in 1972 twee keer Olympisch judogoud won (en Hennie Kuiper de wegwedstrijd bij wielrennen), raakte begrijpelijkerwijs ondergesneeuwd door het Bloedbad van München, niks winnaars, alleen maar verliezers en ellende.

• De eerste ronde van het eerste bekerseizoen als Schaakstad Apeldoorn vergde geen moeite dankzij een bye. Meer inspanning dus in ronde twee, thuis tegen En Passant, door: Marc Jonker – Richard Vedder ½-½, Merijn van Delft – Dick de Graaf 1-0, Freddie van der Elburg – Henk Pruys 0-1, Harrie de Bie – Arie van Diermen ½-½. Via vluggertjes werd de club uit Bunschoten-Spakenburg aan de zegekar gebonden, tegen hen een viskar uiteraard.
• Een ronde later vond Apeldoorn zijn Waterloo in Enschede met ESGOO als scherprechter. Yochanan Afek zorgde voor het enige punt tegen Christof Sielecki. Bij de Tukkers deed Frank Kroeze mee (winst op Marc Jonker) en hoe mooi kan toeval zijn: hij was ook aanwezig met Max Euwe in Apeldoorn op 11 maart 2020. Nu met verlies tegen Roeland Pruijssers in de laatste partij van de laatste bekerwedstrijd, een paar dagen voordat ‘alles’ op coronaslot ging.
• De genoemde vrijstelling in de eerste ronde bleek geen unicum: bij alle deelnames nadien was dat het geval. Volgens de kansberekening is dit na loting niet onmogelijk, maar meer aannemelijk lijkt plaatsing in de tweede ronde op basis van speelsterkte. Het ene seizoen van De Schaakmaat begon wel met de eerste ronde.
• Voor de aardigheid nog een paar namen uit dat eerste seizoen in poule A: Henk Bredewout (ASV, daarvoor Zwolle?), Tim Lammens (Max Euwe, jazeker: de huidige Tim), Henk Riepma, Iwona Bos-Swiecik (NL Dameskampioen in 1993; beiden Lelystad), Yge Visser, Eelke Wiersma, Jan Werle, Christofoor Baljon, Jasper Geurink (allen Groningen), Bert van der Marel, Bonno Pel, Jan Baljé (3x Unitas), Sipke Ernst (later ook Apeldoorn), Eddy Scholl (beiden Philidor 1847 Leeuwarden) en Oscar Lemmers (ESGOO). Sommige van mijn geheugenlaatjes bovenin gingen wel open, vermoedelijk door (onbewuste?) associaties met allerlei verslagen, andere weer niet.
• Zeven keer bereikte Apeldoorn het finaleweekend en driemaal won het team de beker: in 2004 als BIS, prolongatie in 2005 als Homburg en in 2018 als MuConsult. Plus één keer tweede, tweemaal derde en een keer vierde. Vier keer volgde uitschakeling in de eerste wedstrijd, het meest opvallend was als titelhouder in 2006. 
  

  

• Het seizoen 2005-2006 viel ook op in een ander opzicht. Het was namelijk de enige deelname van De Schaakmaat, zij hielden het drie ronden vol. Het verklaart meteen de ’22’ in de tabel met 21 seizoenen.
• Acht van de zevenenzeventig wedstrijden eindigden in een 2-2, waarna partijen met een versneld tempo de beslissing moesten brengen. Dat liep zes keer goed af voor Apeldoorn en twee van die zes keer in de finale van 2005.
• Op 12 mei 2001 won Apeldoorn van ASV in Arnhem. Op zich niet hemelschokkend, wat meer opviel is het debuut van een speler die ik eerder later had ingeschat. Veilig tussen Marc Jonker (2303) en Merijn van Delft (2319) met Lucien van Beek (2310) op vier, zat met een rating van 2251 de net 16-jarige Erwin l’Ami. Zij wonnen alle vier.
• Het afgelopen seizoen ging het ‘Thomas-team’ als een trein en aardig op weg met 12 uit 12, maar de finale van poule A kon wegens de bekende oorzaak niet gespeeld worden. In ieder geval zouden Groningers op het programma staan: of de gecombineerde van de Groninger Combinatie of de losse van Locatie Ongebonden Schaken. Neen, niet op het menu, dat durf ik niet zo te verwoorden na de uitschakeling door LOS in 2019.
• Na verwerking van de bekeruitslagen heeft de “Adelskalender” achttien leden en dat is een toename van vier. Daar blijft het voorlopig bij want de volgende en laatste bijdrage in deze serie betreft het vierde team zonder invloed op de adellijke samenstelling. Naast team 4 zal dan ook die lijst, met minimaal 100 deelnames per persoon, in meer detail worden gepresenteerd. Twee man zijn door de 200 heen gegaan, wie laat ik nog even in het midden (bovenaan in dit geval), maar beiden hebben in hun naam een verwijzing naar een plaats.

— Schaakstad Apeldoorn 21 jaar in de KNSB —
team 1team 2team 3team 4 en AdelDe Schaakmaatbekerteam